Ułatwienia dostępu

Centrum Jakości Kształcenia

Na czy polega personalizacja kształcenia?

Edukacja spersonalizowana to taka, która stawia osobę w centrum i zabezpiecza jej godność i wolność oraz gwarantuje warunki jej naturalnego rozwoju.

Naturalnego, czyli zgodnego z predyspozycjami, wartościami i preferencjami, a także z wrodzonymi właściwościami fizycznymi, intelektualnymi i moralnymi. Personalizacja kształcenia oparta jest na paradygmacie holistycznego kształcenia, wywodzące się z klasycznych założeń humanizmu, gdzie w centrum jest człowiek, jego dobro, potencjał i wolność. Nadrzędnym celem w tym paradygmacie jest rozwój człowieka, jego wzrost jako jednostki i autonomicznej osoby. Personalizacja kształcenia polega zatem na rozpoznaniu i pełnym wykorzystaniu potencjału uczących się przez dostosowanie elementów procesu kształcenia do ich zindywidualizowanych potrzeb i predyspozycji. Wymaga czasu i uwagi. Wymaga poznania człowieka i jego predyspozycji. Personalizacja kształcenia może przebiegać w trybie pracy jeden na jeden (np. tutoring) lub pracy w małych grupach.

 

Wychowanie, według personali­stów, ma służyć przede wszystkim człowiekowi, a pośrednio społeczeń­stwu. Wolność rozumiana jako autonomia osoby i jej prawo do własnej wybranej przez siebie drogi samorealizacji, niebędącej środkiem do celu innych osób lub społeczeństwa. Jako byt samoistny osoba jest zdolna do poznania we­wnętrznego, do odkrywania ładu w rzeczywistości i tworzenia ładu w so­bie i obok siebie.

 

Centralnym punktem edukacji personalistycznej są wartości. To wartości stanowią o istocie osoby, przekształcają osobę i na­dają sens jego działaniu: „Rozwój dokonywać się może tylko przez dą­żenie człowieka do różnorakich wartości, które właśnie dlatego, że są wartościami, pociągają człowieka ku sobie i zmuszają go do dokonywa­nia wyborów i podejmowania decyzji” (Matulka, 2005, s. 226). Człowiek za pomocą swojego rozumu „przepracowuje” poszczególne wartości, jak dobro społeczne czy odpowiedzialność, i przyjmuje lub odrzuca. Ten proces może się odbywać tylko poprzez osobiste doświadczenie i pogłębioną refleksję.

 

Uczelnia wyższa jest miejscem, gdzie ten proces może i powinien przebiegać. Student w toku życia akademickiego nieustannie konfrontowany jest z różnymi wartościami. Rolą wykładowcy jest bycie przewodnikiem po świecie wartości oraz dawanie świadectwa wartościom, które wykładowca uznaje za pożądane. Uczelnia jako instytucja również daje świadectwo określonym wartościom poprzez decyzje, rozporządzenia, wydarzenia oraz normy i zasady, jakie ustala i przestrzega. Student w środowisku akademickim jest zatem wzywany do określonych wartości. Decyzją swojej woli wybiera te wartości, która uzna za pożądane, i dąży do urzeczywistniania ich w działaniu. Jeśli ma szczęście, to jego uczelnia dostarczy mu wiele okazji do działania na rzecz określonych wartości i w toku osobistego doświadczenia nastąpi internalizacja wartości i umocnienie określonego przekonania i postawy, która z tych wartości wypływa.