Zespoły i rezultaty
Największym zasobem każdej organizacji i każdego projektu są ludzie. Nie inaczej było i w naszym przypadku. Projekt stworzyło i nadało właściwy kształt ostatecznym wynikom 26 osób, przedstawicieli kadry kierowniczej UEK, nauczycieli akademickich oraz administracji uniwersyteckiej. Utworzyli 4 zespoły eksperckie oraz 2 zespoły analityczne. Celem tych pierwszych była ocena zastanego stanu rzeczy w 4 różnych, uznanych za kluczowe dla kształcenia akademickiego na wysokim poziomie, obszarach funkcjonowania uniwersytetu – procedurach zapewniania jakości kształcenia, rozwoju zawodowym nauczycieli akademickich oraz tutoringu i e-learningu akademickim. W następnym kroku zespoły przygotowały propozycje zmian mających na celu ich udoskonalenie. Z kolei dwa zespoły analityczne były odpowiedzialne za opracowanie i analizę danych, zebranych podczas dwóch dużych badań naukowych.
Zespół ds. rozwoju systemu zapewniania i doskonalenia jakości kształcenia
Ten zespół miał najtrudniejsze zadanie – analizę mocnych i słabych stron wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia na UEK oraz opracowanie zmian, które poprawią jego funkcjonowanie.
Ostatecznym rezultatem prac zespołu nie był jednak postulat jego głębokiej modyfikacji, lecz zwrócenie uwagi społeczności akademickiej UEK, w których miejscach nie działa on dobrze. Było to możliwe, dzięki określeniu minimalnych założeń i oczekiwań względem docelowego modelu systemu zapewniania i doskonalenia jakości kształcenia. Do najbardziej konkretnych efektów pracy zespołu należy opracowanie rozwiązań, których celem jest zwiększenie efektywności systemu i partycypacji wszystkich jego interesariuszy (studentów, nauczycieli akademickich oraz administracji uniwersyteckiej), tj.:
- procedury monitoringu i przeglądu programów kształcenia
- sposoby prezentacji studentom efektów kształcenia oraz powiązania pomiędzy przedmiotami w programie kształcenia za pomocą kart graficznych (na przykładzie wybranego kierunku kształcenia)
- procedury wykorzystania wyników ankiet studenckich w procesie zapewniania i doskonalenia jakości kształcenia oraz rekomendacje dotyczące wprowadzenia praktyki autoewaluacji min-term zajęć akademickich
- propozycje operacjonalizacji zadań poszczególnych ciał odpowiedzialnych za zapewnianie i doskonalenie jakości kształcenia; redefiniowano zadania instytutowych zespołów ds. jakości kształcenia, zadania zespołów programowych, określił zadania dla opiekuna kierunku studiów,
- koncepcje funkcji menedżera/kierownika kierunku studiów
- propozycje działań mających na celu kształtowanie kultury uczenia się w uniwersytecie
- koncepcje obowiązkowego na wszystkich kierunkach na UEK przedmiotu nauczania pn. Wprowadzenie do studiowania
- koncepcje proseminarium
- propozycje uzupełnienie sylabusa kwestionariuszem potrzeb organizacyjnych zajęć, w celu zwiększenia ich efektywności
- cele i zasady wsparcia mentorskiego i szkoleniowego dla pracowników realizujących zajęcia dydaktyczne oraz modelu kształtowania kluczowych kompetencji nauczycieli realizujących hospitacje wspierające
- zasady corocznej nagrody na innowację dydaktyczną roku
- zmiany doskonalących w funkcjonowaniu Centrum Jakości kształcenia jako jednostki koordynującej działania na rzecz doskonalenia procesów kształcenia.
Zidentyfikowano także pozostałe pomysły, mające na celu poprawę funkcjonowania dydaktyki na UEK, nad którymi pracują aktualnie inne zespoły i gremia uczelniane.
Oba zagadnienia, tj. ocena obecnie funkcjonującego systemu zapewniania i doskonalenia jakości kształcenia oraz propozycje na przyszłość, znalazły swój wyraz w dwóch raportach końcowych, których autorami są osoby o wysokich kompetencjach w przedmiotowym zakresie, wchodzące w skład zespołu: Prof. UEK, dr hab. Magdalena Jelonek (jako przewodnicząca), Dr Bartłomiej Biga, Prof. UEK, dr hab. Renata Seweryn, Mgr Anna K. Stanisławska-Mischke oraz Prof. UEK, dr hab. Małgorzata Tyrańska.
Na różnych etapach pracy jako konsultanci i recenzenci zespół wspierali Prof. dr hab. Janina Filek, filozofka i etyczka, b. prorektor ds. komunikacji i współpracy oraz ds. kształcenia i studentów UEK (w latach 2016–2020) oraz Prof. UEK, dr hab., prof. UEK Marcin Zawicki, specjalista w dziedzinie nauk o polityce publicznej i administracji publicznej oraz zarządzania publicznego, współautor metody Planowania Rozwoju Instytucjonalnego (PRI); dziekan Kolegium Gospodarki i Administracji UEK, a także kierownicy pozostałych zespołów eksperckich.
Zespół ds. rozwoju potencjału kadrowo-dydaktycznego
Zadaniem zespołu było opracowanie narzędzi diagnozy kompetencji i potrzeb rozwojowych nauczycieli akademickich, lepszego zarządzania ich potencjałem oraz przygotowanie propozycji działań wspierających motywację kadry.
Zespół sformowano z pracowników Instytutu, których kompetencje oparte są o pracę w wewnętrznych gremiach opiniotwórczych i związanych z dbałością o jakość dydaktyki akademickiej, a także mających doświadczenie międzynarodowe w tym obszarze. W jego skład weszli: dr inż. Małgorzata Miśniakiewicz (jako przewodnicząca), Prof. UEK, dr inż. hab. Joanna Dziadkowiec, dr inż. Ewa Pyrzyńska, Prof. UEK, dr hab. Renata Salerno-Kochan oraz dr inż. Paweł Turek.
W trakcie kilkumiesięcznej pracy zespół:
- dokonał analizy obowiązujących aktów prawnych UEK (statutu, uchwał Senatu, zarządzeń Rektora, regulaminów itp.) dotyczących regulowania organizacji pracy oraz wynagrodzeń nauczycieli akademickich
- przeprowadził pogłębioną analizę zakresu obowiązków pracowników Instytutu, pracujących na różnych stanowiskach oraz dokonał przeglądu aktualnego stanu zatrudnienia w Instytucie, obciążeń dydaktycznych, badawczych i organizacyjnych
- zidentyfikował osiągnięcia oraz doświadczane przez kadrę problemy
- opracował enumeratywny wykaz aktywności podejmowanych przez nauczycieli akademickich Instytutu na przestrzeni ostatnich 4 lat
- opracował metodę pomiaru kompetencji dydaktycznych pracowników dydaktycznych i badawczo-dydaktycznych oraz pilotażowo przeprowadził takie badania (badanie ilościowe uzupełnione indywidualnym wywiadem pogłębiony IDI)
- dokonał przeglądu rozwiązań w zakresie zarządzania kompetencjami nauczycieli akademickich na polskich i zagranicznych uczelniach objętych badaniami w ramach sprawozdawanego projektu
- opracował wstępne rozwiązania, pozwalające skutecznie wykorzystać i rozwijać kompetencje nauczycieli akademickich, w tym: możliwość zastosowania podejścia Talent Management, elastycznego kształtowania pensum dydaktycznego, uwzględniającego różne etapy kariery, predyspozycje i ambicje pracowników, szacowanie urealnienie czasu pracy pracowników na poszczególnych stanowiskach
- opracował wstępne rozwiązania, zmierzające do zapewnienia Well Being (Work-Life Balance), docenienia czasu wolnego, przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu nauczycieli akademickich oraz warunków tworzenia ścieżek kariery, umożliwiających rozwój kompetencji niezależnie od wybranej ścieżki
- dokonał analizy możliwości wprowadzenia portfolio dokumentującego rozwój i osiągnięcia poszczególnych pracowników Instytutu
Nie kończąc na pracy analitycznej, zespół ma w zanadrzu wiele pomysłów na wdrożenie konkretnych działań, poprawiających warunki pracy nauczycieli akademickich w Instytucie, zwiększających także ich zaangażowanie w pracę dydaktyczną oraz rozwój zawodowy. Jeszcze o nich usłyszymy!
Zespół ds. rozwoju tutoringu akademickiego
W skład zespołu weszli pomysłodawcy oraz twórcy programów tutorskich na UEK, osoby z dużym doświadczeniem międzynarodowym oraz ci, którzy ten rodzaj edukacji planują rozwijać na kolejnych kierunkach studiów w UEK:
dr Agnieszka Żur (jako przewodnicząca), Prof. dr hab. Marek Ćwiklicki, dr Łukasz Danel, dr Jakub Kwaśny oraz dr inż. Małgorzata Miśniakieiwcz.
Zespół:
- opracował pełną bazę tutorów akademickich UEK z uwzględnieniem ich kwalifikacji i kompetencji w oparciu o wcześniej przygotowane narzędzie zbierania danych; przeprowadzono analizę zasobów UEK w tym obszarze
- zidentyfikował kluczowe zagadnienia rozwoju tutoringu w UEK, do których należą:
- rozumienie tutoringu akademickiego na UEK
- cele i korzyści tutoringu akademickiego dla UEK
- przygotowanie do roli tutora akademickiego – potrzeby i standardy
- dobre praktyki w tutoringu akademickim w UEK
- ewaluacja pracy tutorów i perspektywy rozwoju warsztatu tutorskiego na UEK
- formalno-organizacyjne aspekty tutoringu w UEK
- kierując się nimi, opracował rekomendacje dla prowadzenia tej formy kształcenia, w oparciu o 6 zogniskowanych wywiadów grupowych (FGI) w grupie 40 tutorów akademickich UEK
- autorsko opracował zestaw 7 narzędzi tutorskich, które już zostały zaprezentowane i przetestowane przez 11 tutorów akademickich prowadzących tutoriale w ramach Programu UEK Honours WISE
Zespół ds. rozwoju e-learningu akademickiego
Zespół postawił sobie dwa ambitne cele, częściowo z pewnością zrealizowane w ramach projektu.
Należały do nich:
- audyt dotychczasowego modelu e-learningu akademickiego (w latach 2009–2023)
- przygotowanie dla niego zmian modernizacyjnych, uwzględniających doświadczenie z czasowego ograniczenia funkcjonowania uczelni w związku z pandemią Covid-19, jednoczesnego stosowanie asynchronicznych i synchronicznych technologii oraz wymogi Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 27 września 2018 w sprawie studiów (§ 12. 1. i § 13), a które będą również opisywały organizację e-dydaktyki traktowanej jako równoprawna forma zajęć akademickich, komplementarna względem zajęć odbywających się w formach tradycyjnych, procedurę oceny jakości e-zajęć, opartą o badania zarówno wśród studentów, jak nauczycieli akademickich, diagnozę potrzeb rozwojowych nauczycieli akademickich w zakresie kompetencji cyfrowych, opracowanie programów szkoleniowych dla nauczycieli rozpoczynających prowadzenie e-zajęć oraz nauczycieli doświadczonych.
Zespół został sformowany z osób posiadających dobrą znajomość aktualnego modelu e-learningu akademickiego na UEK, wiedzę na temat rozwiązań stosowanych w innych uczelniach, a także biegłe umiejętności posługiwania się technologiami cyfrowymi. W jego skład weszli: Mgr Aneta Powroźnik (jako przewodnicząca), Mgr Anna K. Stanisławska-Mischke, Prof. UEK, dr hab. Grzegorz Wałęga, oraz Prof. UEK, dr hab. Sławomir Wawak.
W trakcie swoje pracy zespół zgodnie z planem, po dokonaniu oceny aktualnego modelu e-learningu akademickiego w aspekcie jego założeń organizacyjnych oraz słabości i mocnych stron (w oparciu o analizę SWOT) oraz przeglądu rozwiązań w zakresie e-learningu akademickiego na podstawie wykonanych w ramach projektu badań studyjnych w uczelniach polskich i zagranicznych, zaplanował, zorganizował oraz przeprowadził 4 zogniskowane wywiady grupowe (FGI), w których uczestniczyło 26 nauczycieli akademickich UEK o różnym stażu w prowadzeniu formalnie ujętych e-zajęć w formule Blended Learning (od 2009 roku).
Na tej podstawie:
- zidentyfikował podstawowe problemy związane ze zdalną współpracą osób prowadzących zajęcia z osobami studiującymi – należą do nich konsultacje dla studentów za pomocą środków elektronicznych, ewaluacja e-zajęć, planowanie harmonogramów zajęć, uwzględniających e-zajęcia, przygotowanie studentów do studiowania, także: w formach zdalnych, wsparcie dla nauczycieli akademickich w rozwoju zawodowym
- przygotował mapę problemów strategicznych rekomendowanych do rozwiązania w przyszłości – należą do nich perspektywiczne scenariusze (modele) prowadzenia akademickiego kształcenia zdalnego na UEK, standardy realizacji efektów kształcenia podczas e-zajęć, kształcenie akademickie a sztuczna inteligencja, trendy kształcenia akademickiego z wykorzystaniem technologii
- opracował docelowy model kształcenia zdalnego na UEK, zakładający jego dalszy rozwój i uelastycznienie, w związku ze znaczącym wzrostem kompetencji cyfrowych nauczycieli akademickich UEK po okresie pandemii Covid-19, opisany w końcowym raporcie z prac zespołu
Projekt finansowany w ramach projektu pozakonkursowego pn. „Doskonałość dydaktyczna uczelni” w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój
współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego (numer wniosku o dofinansowanie POWR.03.04.00-00-P023/21)